• Donald Trump wordt ongetwijfeld de grootste criticus van het presidentschap van zijn opvolger Joe Biden.
  • Na zijn vertrek uit het Witte Huis op 20 januari zal Trump zich vermoedelijk flink blijven roeren. Hij flirt zelfs al met een verkiezingscampagne in 2024.
  • Democraten zijn ondertussen bezig met een plan om zich te verweren tegen alle kritiek.

Vertrekkend president Donald Trump heeft al een hele reeks weinig vleiende benamingen voor zijn Democratische opvolger, waaronder “Crazy Joe Biden”, “Sleepy Joe Biden” en “very low energy individual.”

Maar nadat Joe Biden op 20 januari is aangetreden als president, zal het er waarschijnlijk alleen maar nog harder aan toegaan. Democraten uit de kring rond Biden zetten zich schrap voor de voortdurende kritiek die ze verwachten van een gekrenkte ex-president met 88,5 miljoen volgers op Twitter, een grote groep loyale aanhangers en zijn neiging te shockeren om de headlines te blijven halen.

Grote vraag is dus hoe Biden en zijn partijgenoten om zullen gaan met de kritiek en pesterijen van Trump. Volgens Democratische insiders en communicatie-experts zullen Biden en het Witte Huis hun best doen hem zoveel mogelijk te negeren.

Democraten in het Witte Huis en daarbuiten, waaronder het Democratic National Committee, zullen de nieuwe president gaan verdedigen op sociale media en televisie in de hoop dat Biden en vicepresident Kamala Harris zich niet in moddergevechten hoeven te mengen. 

"Ik weet zeker dat er genoeg mensen zijn in de entourage van Biden die met alle liefde de politieke strijdbijl willen hanteren tegen Trump, maar ik denk niet dat ze de president dat zelf laten doen", zegt de Democratische strateeg Joel Payne, die in 2016 meewerkte aan de campagne van Hillary Clinton. 

Democraten willen de aanvallen van Trump het liefst helemaal negeren en topmedewerkers van Biden hebben al de wens uitgesproken het zo min mogelijk over de bijna ex-president te willen hebben. 

Aankomend perschef Jen Psaki van het Witte Huis zei onlangs in antwoord op een vraag van Fox News of Trump wel of niet de inauguratie zal bijwonen dat "het niet in de top tien van belangrijkste prioriteiten van Biden staat."

Biden heeft onlangs een aantal keer uitgehaald naar het coronabeleid van Trump en ook kritiek geleverd op zijn reactie op de massale cyberaanval op federale diensten. Maar hij blijft ver verwijderd van het moddergooien dat we van Trump gewend zijn. 

"Mijn focus ligt op verbinden, niet op het benadrukken van verdeeldheid", zei Biden in december tegen verslaggevers toen hem werd gevraagd of het politieke klimaat zal veranderen in het tijdperk na Trump. Dat is ook de beste manier om zich te weren tegen Trump, zeiden zes Democratische beleidsmakers deze week tegen Insider. 

Ingaan op de persoonlijke aanvallen van Trump werkt niet voor Biden, zegt Bill Daley, die stafchef was onder Barack Obama. Hij wees daarbij op het desastreuze debat tussen Biden en Trump afgelopen september, waarin beide presidentskandidaten elkaar 90 minuten lang beledigden. Biden vroeg Trump "zijn kop te houden" en noemde hem een clown, terwijl Trump vraagtekens zette bij de intelligentie van Biden. 

Dat was volgens Daley een dieptepunt voor Biden. Maar los van die avond is de president-elect "heel gedisciplineerd" geweest en heeft hij "een enorme hoeveelheid stront" over zich heen laten komen van de president.

Kamala Harris
Aankomend vicepresident Kamala Harris. Foto: Getty

De verdedigingsstrategie van de Democraten

Democraten bestuderen de scenario's waarin Trump uithaalt naar de aankomend president.

"Je kan momenteel geen politieke rol spelen zonder rekening te houden met Donald Trump", zegt strateeg Payne. "Ik weet zeker dat er een Trump-strategie is of in elk geval ideeën over hoe met hem om te gaan, maar ze moeten zien te voorkomen dat het presidentschap vooral gaat bestaan uit het reageren op Donald Trump." 

Soms worden vicepresidenten ingeschakeld om smerige gevechten te voeren, zodat de president dat niet zelf hoeft te doen. Dat was Bidens rol voor Obama tijdens de campagne in 2012 tegen Mitt Romney. 

Voormalig aanklager Kamala Harris uitte tijdens de verkiezingscampagne felle kritiek op Trump, maar Democratische insiders verwachten dat het Witte Huis ervoor zal zorgen dat ze haar blik richt op de toekomst in plaats van tijd te besteden aan bekvechten met de ex-president. 

En daar komt de politieke tak van de Democraten om de hoek kijken: het Democratic National Committee (DNC). 

Het DNC zal Trump waarschijnlijk ook zoveel mogelijk willen negeren. Maar als het nodig is, zullen ze in de aanval gaan als Biden en de Democraten dat nodig hebben. De 'war room' van het DNC was erg druk tijdens de verkiezingscampagne met onderzoek tegen Trump en het maken van spotjes waarin zijn aanpak van de pandemie, immigratie en handel werd aangevallen.

"We nemen Trump net zo serieus als elke andere potentiële Republikeinse kandidaat voor 2024, maar we omarmen ook de 80 miljoen kiezers die hebben besloten dat het tijd is verder te gaan", zei 'war room'-directeur Adrienne Watson in december tegen Insider. 

Ook de Democratische super-PAC's staan gereed om voor Biden op te komen. "We zijn 100 procent klaar om de regering van Biden te verdedigen tegen aanvallen van Trump of andere Republikeinen", zegt voorzitter Bradley Beychok van American Bridge 21st Century PAC. 

"Vanuit onze positie gezien is de aanval de beste verdediging. Dus op het moment dat Trump en zijn slippendragers zich roeren, zullen we ze direct laten weten dat het niet vrij schieten is."

US State Department spokeswoman Jen Psaki speaks at the daily briefing at the State Department in Washington,dc on March 10, 2014. Washington called on Russia to prove that it was willing to act on a series of US proposals aimed at ending the crisis over Ukraine. US Secretary of State John Kerry had laid out a number of ideas to his Russian counterpart Sergei Lavrov and is prepared to take part in further talks "if and when we see concrete evidence that Russia is prepared to engage on these proposals," Psaki said. AFP PHOTO/Nicholas KAMM (Photo by Nicholas KAMM / AFP) (Photo by NICHOLAS KAMM/AFP via Getty Images)
NICHOLAS KAMM/AFP via Getty Images

Het is moeilijk om Trump te negeren

Democraten kunnen niet wachten om Trump aan de kant te schuiven, maar hebben dat maar deels in eigen hand.

Een belangrijke factor zal zijn hoeveel aandacht de ex-president nog zal krijgen van de grote tv-stations en kranten. Media hebben sinds het aantreden van zijn regering geworsteld met hoe ze moeten berichten over een president die herhaaldelijk liegt tegen de pers, journalisten persoonlijk aanvalt en constant de politieke normen en waarden van Washington aan zijn laars lapt.

Voormalig presidenten krijgen normaal gesproken niet al te veel aandacht, maar dat komt ook omdat ze zich meestal zelf gedeisd houden om hun opvolger de ruimte te geven. 

Maar van Trump wordt verwacht dat hij zijn aanvallen op Biden en de Democraten voort zal zetten, zeker als hij een verkiezingscampagne voor 2024 gaat lanceren. 

"Ik zie geen reden waarom hij niet heel erg actief zal blijven op sociale media na de inauguratie van Biden", zei voormalig perschef Sean Spicer van het Witte Huis tegen Insider. 

Journalisten moeten beslissen hoeveel aandacht ze aan Trump besteden, zeker als hij daadwerkelijk weer presidentskandidaat is. Trump heeft nieuwsmedia een enorme boost gegeven. Hij zei in 2017 tegen The New York Times: "Een andere reden dat ik hierna nog vier jaar verder kan is dat kranten, televisiestations en alle vormen van media flinke klappen zullen krijgen als ik er niet meer ben." 

Biden en zijn staf kunnen ook vragen verwachten van journalisten in de briefing room van het Witte Huis en in talkshows over Trump en zijn opmerkingen. 

"Het is nog een vraagteken hoe de mainstream media om zullen gaan met het presidentschap na Trump", zegt de Democratische strateeg Rodell Mollineau van Rokk Solutions. "Zullen zijn beschuldigen en complottheorieën een podium geven?"

Een andere manier waarop Democraten de invloed van Trump willen beperken is "de dingen te doen die hij heeft nagelaten", zegt Mollineau. Dat betekent het onder controle krijgen van de pandemie, zorgen dat mensen weer terug kunnen naar hun werk en kinderen terug naar school.

Obama Trump inauguration
Trump breekt met het gebruik van vetrekkende presidenten en zal naar verwachting de inauguratie van Biden niet bijwonen. Foto: ROBYN BECK/AFP via Getty Images

'Zijn tijd is mogelijk beperkt' 

Trump kan de meest zichtbare ex-president worden die het land ooit heeft meegemaakt.

Voormalige presidenten verlaten Washington normaal gesproken in een militaire helikopter na de inauguratie van hun opvolger en blijven dan zeker in de eerste periode onder de radar.

Maar Trump houdt zich niet aan tradities en heeft zelfs de overwinning van Biden nog niet erkend.

"Mensen vragen zich af hoe de aanhoudende stroom commentaar van Trump eruit komt te zien nadat hij het Witte Huis verlaten heeft", zegt historicus Julian Zelizer van Princeton University. "Het wordt een extra hindernis die president-elect Joe Biden moet overwinnen." 

Andere ex-presidenten hebben ook wel kritiek geleverd op hun opvolgers, onder wie Obama die de corona-aanpak van Trump een "absoluut chaotische ramp" noemde.

Maar meestal is er eerst een periode van stilte en zijn er ook "beperkingen aan hoeveel je zegt", legt Zelizer uit. "Alle tekenen wijzen erop dat Trump zich niet aan die normen zal houden."

De vertrekkend president ziet het helemaal niet zitten om zich koest te houden. Volgens Axios heeft hij tegen vrienden gezegd dat hij een nieuw bedrijf voor digitale media wil beginnen.

Het is ook mogelijk dat Trump al deze maand aankondigt dat hij het in 2024 tegen Biden en andere Democratische presidentskandidaat gaat opnemen. Als Trump de volgende presidentsverkiezingen zou winnen, zou hij pas de tweede president uit de Amerikaanse geschiedenis worden die een comeback maakt na niet herkozen te zijn. De eerste en enige was Grover Cleveland in 1892. 

Democraten zullen goed in de gaten houden hoe actief Trump zal zijn na zijn aftreden. Want uiteindelijk kan Trump ook strafrechtelijke en civiele onderzoeken verwachten op federaal en op staatsniveau als hij eenmaal de immuniteit van het presidentschap kwijt is.

Lees meer over de aanstaande machtswisseling in de VS: